Wymagania ogólne dla samochodów ratowniczo-gaśniczych

Wymagania ogólne dla samochodów ratowniczo-gaśniczych

WSTĘP

PRZEDMIOT OPRACOWANIA

Przedmiotem opracowania są wymagania techniczne dla samochodów ratowniczo-gaśniczych użytkowanych przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej.
PODSTAWOWE DEFINICJE I PODZIAŁ

Definicje

Samochód ratowniczo-gaśniczy z pompą

Samochód pożarniczy wyposażony w pompę pożarniczą wg prEN 1028-1 i prEN 1028-2 i zazwyczaj w zbiornik na wodę, a także w inny sprzęt używany podczas akcji ratowniczo-gaśniczej.

[wg PN-EN 1846-1:2000, pkt 6.1.1]

Samochód ratowniczo-gaśniczy specjalny

Samochód pożarniczy ze specjalnym sprzętem, z dodatkowymi specjalnymi środkami gaśniczymi lub bez nich.

[wg PN-EN 1846-1:2000, pkt 6.1.2]

Masa własna pojazdu

Masa pojazdu włącznie z kierowcą (75 kg), wszystkimi materiałami i sprzętem niezbędnym do jazdy samochodem, jak: ciecz chłodząca, paliwo, oleje oraz z wyposażeniem zamontowanym na stałe w pojeździe, lecz bez koła zapasowego i środków gaśniczych.

[wg pr EN 1846-2:1999, pkt 3.1]

Masa rzeczywista całkowita pojazdu

Masa własna pojazdu powiększona o masę załogi w kabinie, masę środków gaśniczych oraz masę całego wyposażenia do prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej (przyjmuje się masę każdego członka załogi wraz z jego wyposażeniem – 90 kg, masę wyposażenia kierowcy – 15 kg).

[wg prEN 1846-2:1999, pkt 3.2]

Podział

Zgodnie z normą PN-EN 1846-1:2000 obowiązują następujące podziały pożarniczych samochodów ratowniczo-gaśniczych:

• a). w zależności od masy rzeczywistej całkowitej pojazdu (MMR):

• • klasa lekka (L): 2 t < MMR ≤ 7,5 t

• • klasa średnia (M): 7,5 t < MMR ≤ 14 t

• • klasa ciężka (S): MMR > 14 t

• b). w zależności od zdolności do poruszania się na określonych nawierzchniach:

• Kategoria 1 – drogowe (miejskie) - Pojazdy samochodowe przeznaczone do poruszania się po drogach o twardej nawierzchni.

• Kategoria 2 – uterenowione - Pojazdy samochodowe zdolne do poruszania się po wszystkich drogach o twardej nawierzchni i w ograniczonym zakresie poza tymi drogami.

• Kategoria 3 - terenowe - Pojazdy samochodowe zdolne do poruszania się po wszystkich drogach i bezdrożach.

WYMAGANIA - CZĘŚĆ 1. BEZPIECZEŃSTWO I PARAMETRY

WYMAGANIA OGÓLNE

Spełnienie przepisów prawnych dla pojazdów samochodowych

Samochód ratowniczo-gaśniczy powinien być zbudowany i wyposażony zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu ministrów: Spraw Wewnętrznych i Administracji, Obrony Narodowej oraz Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i straży pożarnej (Dz. U. Nr 45 z 2000 r., poz. 524, z późniejszymi zmianami). Podwozie pojazdu powinno posiadać świadectwo homologacji typu. W przypadku gdy przekroczone zostały warunki zabudowy określone przez producenta podwozia wymagane jest świadectwo homologacji całego pojazdu oraz zgoda producenta podwozia na wykonanie zabudowy.

Znakowanie samochodu

Pojazd samochodowy powinien być wyposażony w numer identyfikacyjny oraz tabliczkę znamionową, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44 z 1999 r., poz. 432, z późniejszymi zmianami) - § 11, ust. 1, pkt 1.

Zabudowa pożarnicza oraz urządzenia dodatkowe na stałe związane z pojazdem, jak: autopompa, maszt oświetleniowy, inne w istotny sposób decydujące o bezpieczeństwie, powinny być również oznakowane w sposób pozwalający na ich jednoznaczną identyfikację (podanie przynajmniej następujących danych: pełnej nazwy producenta, typu, numeru seryjnego, roku produkcji).

WYMAGANIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA

Wymagania dla podwozia z kabiną

Wymagania ogólne

Króciec wlewowy zbiornika paliwa samochodu, bądź urządzeń na stałe zamontowanych w pojeździe powinny być tak zaprojektowane, aby uniemożliwić ich kontakt z jakimikolwiek gorącymi częściami samochodu lub wyposażenia.

Dla samochodów w wersji terenowej (kategoria 3) wszystkie przewody elektryczne, paliwowe, hamulcowe, węże itp. powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi przez nierówności terenowe oraz przed bezpośrednim działaniem płomieni lub żarzących się materiałów.

Jeśli nie jest to możliwe, elementy te powinny być wykonane z materiałów niepalnych i odpornych na wysoką temperaturę.

Wykonywanie zmian i przeróbek w konstrukcji podwozia/kabiny bez zgody producenta lub niezgodnie z jego wytycznymi jest zabronione.

Wszystkie pojazdy powinny być wyposażone w urządzenia przeciwblokujące (ABS). Skuteczność układów hamulcowych z urządzeniami przeciwblokującymi powinna spełniać wymagania Regulaminu Nr 13 EKG ONZ. W samochodach kategorii 3 powinna istnieć możliwość wyłączenia ABS-u (o wyłączeniu powinna wyraźnie informować lampka ostrzegawcza).

Silnik

Jeśli istnieje możliwość uruchomienia silnika pojazdu spoza miejsca kierowcy, to włączenie startera powinno być tak skonstruowane, aby zabezpieczyć pojazd przed przypadkowym ruszeniem (np. gdy dźwignia zmiany biegów nie znajduje się w pozycji neutralnej).

Gdy pojazd wyposażony jest w przystawkę dodatkowego odbioru mocy powinna być zapewniona możliwość automatycznej lub manualnej regulacji prędkości obrotowej silnika.

W przypadku regulacji manualnej powinna ona być możliwa z miejsca obsługi urządzenia napędzanego przez przystawkę.

Układ wydechowy

Układ wydechowy powinien być tak zaprojektowany, aby w czasie normalnej pracy kierowcy i załogi, zapewnić ochronę przed oparzeniami i działaniem gazów spalinowych.

Temperatura łatwo dostępnych elementów układu wydechowego nie powinna przekroczyć 63stC.

Jeżeli w odległości do 150 mm od układu wydechowego znajdują się urządzenia sterujące, rury plastikowe, przewody elektryczne, koło zapasowe itp., to należy stosować osłony ciepłochronne.

Układ wydechowy w samochodach w wersji terenowej (kategoria 3) powinien być tak zaprojektowany, aby nie wyrzucał gorących iskier.

Gorące części układu wydechowego powinny być osłonięte przed przypadkowym kontaktem z roślinnością.

Ogumienie

Dla samochodów terenowych (kategoria 3), klasy średniej i ciężkiej, powinna istnieć możliwość pompowania i sprawdzania ciśnienia w kołach na postoju, z wykorzystaniem wyposażenia zamontowanego lub przewożonego na samochodzie.

Wszystkie pojazdy powinny posiadać ogumienie pneumatyczne o nośności dostosowanej do nacisku koła oraz dostosowane do maksymalnej prędkości pojazdu. Ciśnienie w ogumieniu powinno być zgodne z zaleceniami wytwórcy dla danej opony i obciążenia pojazdu.

Mechanizmy napędowe i przystawka dodatkowego odbioru mocy

Jakiekolwiek mechanizmy napędowe, z którymi możliwy jest kontakt personelu podczas obsługi samochodu i urządzeń zamontowanych na stałe powinny być wyposażone w osłony ochronne.

Samochód przeznaczony do pracy z przystawką dodatkowego odbioru mocy tylko w czasie postoju, powinien być wyposażony w system uniemożliwiający przypadkowe ruszenie pojazdem przy załączonej przystawce. System taki w pojazdach wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów powinien działać automatycznie.
Dla samochodu przeznaczonego do pracy z przystawką dodatkowego odbioru mocy w czasie jazdy lub postoju, ruszenie pojazdem powinno wymagać świadomego dodatkowego działania kierowcy lub powinien on być informowany, że przystawka jest załączona.

Cofanie pojazdu (sygnalizacja)

Dla samochodów o masie całkowitej powyżej 3,5 t konieczne jest zainstalowanie sygnału dźwiękowego i świetlnego włączonego biegu wstecznego. Jako sygnał świetlny dopuszcza się światło cofania.

Masy i naciski

Naciski na osie nie powinny być mniejsze od minimalnych nacisków określonych przez producenta podwozia, odpowiadającego częściowemu obciążeniu pojazdu.

Naciski na osie nie powinny być większe od maksymalnych nacisków określonych przez producenta podwozia oraz spełniać wymagania Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44 z 1999 r., poz. 432, z późniejszymi zmianami), dla wszystkich warunków obciążenia.

Rezerwa masy, liczona jako różnica pomiędzy technicznie dopuszczalną maksymalną masą całkowitą określoną przez producenta podwozia i podaną w świadectwie homologacji typu, a masą rzeczywistą całkowitą pojazdu, powinna wynosić min 3%. Różnica nacisków na strony, przy każdym wariancie obciążenia pojazdu, nie powinna być większa niż 3%.

Położenie środka masy samochodu

Współrzędne środka ciężkości, przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1), nie powinny przekraczać współrzędnych optymalnych, zalecanych przez producenta podwozia dla pojazdu pożarniczego, na osi podłużnej, poprzecznej i pionowej.

Należy dążyć do zapewnienia jak największej stateczności poprzecznej i podłużnej pojazdu.

W celu zapewnienia położenia środka ciężkości tak nisko jak to możliwe, skrytki powinny być zaprojektowane w miarę możliwości tak, aby najcięższe wyposażenie umieszczać w najniższych częściach pojazdu. Poszycie górne zabudowy nie powinno znajdować się wyżej od dachu kabiny.

Graniczny kąt przechyłu bocznego

Samochód przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1) powinien spełniać wymagania w zakresie granicznego kąta przechyłu bocznego zawarte w tabeli 1.

Tabela 1. Graniczny kąt przechyłu bocznego i zdolność pokonywania wzniesień.

Klasa	Klasa L (lekkie) 2 t < MMR ≤ 7,5 t			M (średnie) 7,5 t < MMR ≤ 14 t			S (ciężkie) MMR > 14 t
Kategoria	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa
Graniczny kąt przechyłu bocznego (st.)	≥32	≥27	≥27	≥32	≥27	≥25	≥32	≥27	≥25
Graniczny kąt wzniesienia (st.)	-	≥17	≥27	≥14	≥17	≥27	≥14	≥17	≥27

Zabezpieczenie sprzętu podczas eksploatacji pojazdu oraz stabilność pojazdu

Samochód przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1), podczas hamowania awaryjnego przy prędkości 40 km/h i 60 km/h, nie powinien zboczyć z toru jazdy w żadną stronę więcej niż 20% swojej szerokości. Wyposażenie zamocowane na stałe do samochodu oraz pozostały sprzęt powinny pozostać w przeznaczonych dla nich uchwytach, zamocowaniach, wewnątrz skrytek i w kabinie, a drzwi kabiny i skrytek powinny pozostać zamknięte. Całe wyposażenie powinno dać się łatwo wyjmować podczas normalnej pracy.
Zbiorniki środków gaśniczych powinny być wyposażone w falochrony.

Samochód przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1) powinien spełniać wymagania w zakresie pokonywania wzniesień zawarte w tabeli 1.

Kabina

Konstrukcja

Kabina powinna być wykonana jako jednomodułowa lub składająca się z oddzielnych zespołów (modułów).
W przypadku kabiny składającej się z oddzielnych modułów, powinna być zapewniona możliwość kontaktu audiowizualnego pomiędzy przedziałem załogi i kierowcy.

Jeśli kabina jest odchylana, to odchylanie w celu przeprowadzenia rutynowych czynności konserwacyjnych powinno być możliwe bez pomocy zewnętrznych urządzeń podnoszących, a konstrukcja mechanizmu odchylającego powinna zabezpieczać kabinę przed przypadkowym opuszczeniem. Urządzenie podnoszące powinno umożliwiać podnoszenie, opuszczanie oraz podtrzymywanie kabiny wraz z jej wyposażeniem i znajdującym się w niej sprzętem.

Konstrukcja pojazdu powinna umożliwiać przeprowadzenie obsługi codziennej bez podnoszenia kabiny.
Gdy kabina jest maksymalnie podniesiona, mechanizm podtrzymujący (blokujący) powinien pozostać sprawny bez względu na jakiekolwiek awarie. Kiedy kabina jest opuszczana lub podnoszona nie może istnieć ryzyko przygniecenia (zmiażdżenia) kogokolwiek wskutek awarii urządzenia odchylającego. W punkcie obsługi urządzenia odchylającego lub w jego pobliżu powinna znajdować się informacja, przypominająca operatorowi o konieczności upewnienia się, że żadna osoba nie znajduje się w kabinie podczas podnoszenia i opuszczania oraz, że kabina jest prawidłowo zablokowana w pozycji odchylonej.

Samochody w wersji terenowej powinny być wyposażone w podwójny system zabezpieczający przed przypadkowym odchyleniem kabiny w czasie ruchu pojazdu.

Kabiny samochodów w wersji terenowej, powinny być wyposażone w konstrukcję wzmacniającą (kapotażową).

Przednia szyba powinna być wykonana jako warstwowa (klejona), pozostałe szyby powinny być wykonane przynajmniej ze szkła bezodpryskowego.

Bezpieczeństwo załogi

Konstrukcja powinna zapewniać ochronę pasażerów przed przemieszczającym się wyposażeniem podczas wypadku lub hamowania awaryjnego. Może to być osiągnięte przez odseparowanie lub zamocowanie sprzętu, wytrzymujące obciążenie przy opóźnieniu 10g w kierunku jazdy.

Wszystkie ostre krawędzie konstrukcji kabiny, wyposażenia zamontowanego na stałe i innych przedmiotów wewnątrz kabiny powinny być zabezpieczone.

Pasy bezpieczeństwa bezwładnościowe dla wszystkich siedzeń ustawionych w kierunku do przodu, mocowane co najmniej w dwóch punktach.

Wszystkie pasy dwupunktowe powinny być tego samego typu. Zatrzaski (zapięcia) wszystkich pasów bezpieczeństwa powinny wymagać identycznych czynności obsługowych.

Wszystkie miejsca siedzące powinny być wyposażone w zagłówki.

Kabina przystosowana do przewożenia aparatów oddechowych

W uzgodnieniu z zamawiającym, w kabinie mogą być przewożone aparaty oddechowe.

Podczas i po zapięciu uprzęży aparatu oddechowego powinien on pozostać pewnie zamocowany w swoim uchwycie i zabezpieczony przed wysunięciem, a elementy mocujące powinny wytrzymywać obciążenie przy opóźnieniu 10g.

Zamki uprzęży aparatu oddechowego nie powinny pasować do zamków pasów bezpieczeństwa.
Konstrukcja skrytek na aparaty powinna umożliwiać wstawienie oparć, gdy aparaty nie są przewożone.

Siedzenia

W pobliżu każdego siedzenia, z wyjątkiem siedzenia kierowcy powinny być umieszczone uchwyty do trzymania w czasie jazdy. Uchwyty nie powinny znajdować się niżej niż 500 mm od podłogi kabiny.

Dla samochodów w wersji terenowej, jeśli fotel kierowcy jest amortyzowany powinna istnieć możliwość unieruchomienia go w ustalonej pozycji.

Drzwi kabiny

Drzwi powinny znajdować się po obu stronach kabiny.

Dla każdej wydzielonej przestrzeni wewnątrz kabiny powinny być zapewnione dwa wyjścia, przy czym jedno z nich może być wyjściem awaryjnym. Wyjście awaryjne powinno mieć wymiary min 500x700 mm i być zlokalizowane po przeciwnej stronie normalnych drzwi.

Powierzchnia podłogi

Podłoga kabiny powinna mieć powierzchnię antypoślizgową.

Powierzchnia antypoślizgowa może być wykonana przez naniesienie powłoki.

Ogrzewanie kabiny

Wylot spalin z niezależnego urządzenia grzewczego powinien być tak umiejscowiony, aby spaliny nie wnikały do wnętrza kabiny.

Układ elektryczny urządzenia grzewczego powinien posiadać oddzielny bezpiecznik, umieszczony w łatwo dostępnym miejscu.

Ergonomia

Dostęp do przedziału załogi

Stopnie wejściowe do przedziału załogi powinny spełniać wymagania zawarte w tabeli 2.

Wszystkie stopnie powinny być widoczne z pozycji pionowej nad najwyższym stopniem. Kąt pomiędzy płaszczyzną styczną do krawędzi dwóch sąsiednich stopni a poziomem, nie powinien być większy niż 85 st. (kąt α na rys. 1).

Stopnie powinny mieć powierzchnię antypoślizgową, a w ich pobliżu powinny znajdować się uchwyty i/lub poręcze

Tabela 2. Wejście do przedziału załogi.

Parametr	J.m.	Wymagania
Odległość pomiędzy dwoma zewnętrznymi krawędziami sąsiednich stopni, mierzona w poziomie (c)	mm	≤150	>150
Wysokość pierwszego stopnia od poziomu podłoża (d) samochody w wersji miejskiej samochody w wersji uterenowionej oraz terenowej klasy L samochody w wersji terenowej klasy M i S	mm	≤550 ≤600 ≤650	≤550 ≤600 ≤650
Odległość między stopniami (b) Jeżeli samochód wyposażony jest w więcej niż dwa stopnie, to różnica odległości między sąsiednimi stopniami powinna być możliwie najmniejsza i w żadnym przypadku nie może przekroczyć 150 mm	mm	≤400	≤450
Głębokość przestrzeni na stopę (a)	mm	≥150	≥150
Szerokość stopnia	mm	≥300	≥300
Kąt α (α)	st.	≤85	≤85

Stopnie wejściowe do przedziału załogi

Rys. 1. Stopnie wejściowe do przedziału załogi

Dostęp do sprzętu (za wyjątkiem sprzętu przewożonego na dachu)

W celu zminimalizowania nadmiernego wysiłku obsługi i pracy w niewygodnych pozycjach, samochód powinien być tak zaprojektowany, aby najcięższy sprzęt (za wyjątkiem drabin) znajdował się w dolnych częściach, najniżej położonych skrytek.

Na rys. 2 przedstawiono maksymalną odległość pomiędzy poziomem obsługi (podłoże, stopień, podest, platforma), a maksymalną wysokością uchwytu sprzętu przy wyjmowaniu ze skrytki, w zależności od masy. Stopnie, podesty, platformy mogą być przyjęte za poziom obsługi tylko wtedy, jeżeli zapewnione będą podstawowe środki bezpieczeństwa: możliwość przytrzymania się ręką za stały element nadwozia (np. uchwyt, poręcz), ograniczenie masy ładunku przypadającej na jedną osobę maksymalnie do 25 kg.

Maksymalna wysokość sprzętu przy wyjmowaniu ze skrytki, mierzona od poziomu obsługi do uchwytu sprzętu, w zależności od masy sprzętu

Rys. 2. Maksymalna wysokość sprzętu przy wyjmowaniu ze skrytki, mierzona od poziomu
obsługi do uchwytu sprzętu, w zależności od masy sprzętu - 1 – obszar niedopuszczalny.

Jeśli wysokość uchwytów (klamek) drzwi (żaluzji) w pozycji otwartej lub zamkniętej, uchwytówwysuwanych szuflad lub paneli sprzętowych w pozycji wysuniętej lub wsuniętej, uchwytów sprzętu lub elementów sterowniczych przekracza 2000 mm od poziomu podłoża, na którym stoi pojazd, powinny być zapewnione środki poprawiające do nich dostęp (np. stopnie, podesty, taśmy przy żaluzjach).

Maksymalna wysokość stałych poziomów (półek) sprzętowych nie powinna przekraczać 1850 mm od poziomu obsługi.

Jeśli nie jest możliwe bezpieczne wyjęcie sprzętu umieszczonego w samochodzie z poziomu gruntu, powinny być również zapewnione środki poprawiające dostęp do tego sprzętu.

Jeśli zamontowano stopnie umożliwiające dostęp do sprzętu, to ich wysokość od poziomu podłoża nie powinna przekraczać: 550 mm – dla wersji miejskiej, 600 mm – dla wersji uterenowionej oraz terenowej klasy L, 650 mm - dla wersji terenowej klasy M i S.

Szerokość stopni przystosowanych do obsługi dla jednej osoby – min 300 mm, dla dwóch osób korzystających jednocześnie ze stopnia – min 520 mm.

Uchwyty i/lub poręcze powinny znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie stopni.

Sprzęt znajdujący się wewnątrz skrytek powinien znajdować się wewnątrz granicy zasięgu rąk dorosłego mężczyzny, o wzroście 1750 mm.

Wszystkie uchwyty, przyciski oraz elementy wymagające bezpośredniego uruchamiania ręcznego powinny być widoczne z miejsca obsługi (podłoże lub podest).

Uchwyty, klamki, rączki wszystkich urządzeń samochodu, drzwi żaluzjowych, szuflad i tac powinny być zaprojektowane z uwzględnieniem ich obsługi w rękawicach.

Wszystkie włączniki i gniazda elektryczne znajdujące się na zewnątrz pojazdu powinny być dostępne z poziomu ziemi – max 2000 mm.

Dostęp oraz wytrzymałość sprzętowego poszycia górnego pojazdu, platform roboczych oraz innych poziomów roboczych, usytuowanych powyżej podłoża

Gdy konieczna jest praca na dachu zabudowy, jego konstrukcja powinna wytrzymać obciążenie masą dwóch strażaków (2 x 90 kg) i masą przewożonego sprzętu, bez uszkodzenia i trwałej deformacji powierzchni dachu. W przypadku dachu kabiny, wartość obciążenia może być zredukowana do masy jednego strażaka (1 x 90 kg). Dla sprawdzenia powyższych wymagań, dwie masy po 90 kg każda, (dla dachu kabiny jedna masa), powinny być równomiernie rozłożone na przylegających powierzchniach o wymiarach 30x20 cm każda, w miejscu przewidywanej pracy strażaków.

Dostęp do dachu, platform i innych stanowisk powinien być zapewniony za pomocą drabinek lub innych podobnych środków, zamocowanych z tyłu lub z boku pojazdu w taki sposób, aby ich wykorzystania nie utrudniał jakikolwiek sprzęt.

Stopnie, przejścia, pomosty, platformy powinny mieć antypoślizgową powierzchnię, a u szczytu drabinek muszą znajdować się uchwyty.

Minimalna szerokość przejść powinna wynosić 300 mm.

Konstrukcja drabinek lub podobnych środków dostępu powinna być zgodna z wymaganiami zawartymi w tabeli 3.

Powierzchnie dachu przewidziane na stanowiska operacyjne /obsługę sprzętu/, powinny być wyposażone w barierki lub podobne konstrukcje mocowane na krawędzi, o wysokości minimum 80 mm.

Tabela 3. Drabina na dach.

Parametr	J.m.	Wymagania
Wysokość pierwszego szczebla od poziomu podłoża	mm	≤600
Odległość między stopniami	mm	≤300
Odległość ostatniego szczebla od dachu	mm	≤350
Głębokość przestrzeni na stopę	mm	≥150
Szerokość stopnia	mm	≥250

Stanowiska obsługi, sterowania i kontroli wyposażenia specjalistycznego

Stanowiska obsługi powinny zapewniać funkcjonalność i ergonomię obsługi.
Jeśli to możliwe stanowiska obsługi powinny być zlokalizowane na poziomie podłoża. Jeżeli stanowiska takie znajdują się na wysokości większej niż 600 mm nad podłożem, powinny być zapewnione środki bezpieczeństwa.

Urządzenia i przyrządy sterownicze powinny umożliwiać bezpieczną i efektywną obsługę wyposażenia wraz ze współpracującymi źródłami zasilania.

Skrytki na sprzęt

Ogólnie

Konstrukcje zamków skrytek, wysuwanych szuflad i podestów oraz zamocowania sprzętu powinny zabezpieczać je przed przypadkowym otwarciem lub odblokowaniem w czasie jazdy oraz podczas hamowania awaryjnego. Jednocześnie powinny one dawać się łatwo i szybko otworzyć.

Skrytki, w których przewożone są pojemniki z cieczami palnymi lub gazami powinny być stale wentylowane.
Ostre krawędzie wewnątrz zabudowy powinny być stępione lub posiadać odpowiednie osłony, zabezpieczające przed zranieniem w czasie obsługi.

Drzwi skrytek, podesty, szuflady ze sprzętem wystające w pozycji otwartej powyżej 250 mm poza samochód powinny posiadać wyraźne oznakowanie, ostrzegające obsługę poruszającą się wokół samochodu o możliwości uderzenia.

Schowki na pojedyncze węże tłoczne powinny pomieścić 20-metrowe odcinki węży z łącznikami, zwinięte w kręgi. Węże powinny być zabezpieczone przed wypadnięciem oraz dawać się łatwo i szybko wyjmować ze skrytki. Jeżeli na zabezpieczenie stosowane są taśmy, to powinny być wykonane z materiału odpornego na czynniki atmosferyczne.

Wszystkie napisy ostrzegawcze, instrukcje obsługi umieszczone na zabudowie powinny być wykonane w języku polskim.

Szuflady wewnątrz skrytek

Szuflady i wysuwane tace powinny być łatwe w obsłudze oraz powinny się automatycznie blokować w pozycji wsuniętej i całkowicie wysuniętej, oraz - w wymaganych przypadkach - w pozycji pośredniej. Blokada w pozycji wysuniętej nie jest wymagana dla szuflad i tac uchylnych, jeżeli przy ustawieniu pojazdu na pochyłości równej 100 nie nastąpi ich samoczynne wsunięcie.

Platformy robocze

Jeśli w samochodzie zamontowane są platformy, z których obsługuje się sprzęt, powinny być zastosowane środki zabezpieczające personel przed spadnięciem.

Platforma powinna wytrzymać obciążenie na jakie została zaprojektowana.

Wyposażenie elektryczne

Poniższe wymagania odnoszą się do wyposażenia elektrycznego związanego z zabudową pożarniczą (innego od fabrycznej instalacji podwozia i kabiny) oraz akumulatorów.

Ogólnie

Wszystkie obwody elektryczne powinny być wyraźnie oznakowane i tak skonstruowane, aby nie było możliwe połączenie ze sobą obwodów o różnych napięciach lub odwrotnej polaryzacji.

Instalacja elektryczna powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniem mechanicznym, przed korozją oraz działaniem smarów i nadmiernej temperatury, w przypadku gdy urządzenia są narażone na uszkodzenie.

Dodatkowe wyposażenie elektryczne znajdujące się wewnątrz pojazdu, które może być narażone na działanie wody powinno mieć stopień ochrony minimum IP 44 (wg PN-92/E-08106).
Zewnętrzne złącze do ładowania akumulatorów może być rozłączane ręcznie lub automatycznie.

W przypadku rozłączania ręcznego i możliwości uruchomienia silnika przy zasilaniu instalacji z zewnętrznego źródła, złącze powinno znajdować się na stanowisku kierowcy lub w jego zasięgu.
Może być zainstalowana sygnalizacja dźwiękowa lub wizualna, ostrzegająca przed ruszeniem pojazdem, przy podłączonym zasilaniu z zewnętrznego źródła.

Wszystkie gniazda (do przyłączy zewnętrznych) powinny być dostępne dla osoby stojącej na poziomie gruntu.

Akumulatory

Akumulatory w samochodach klasy średniej (M) i ciężkiej (S) nie mogą być instalowane w kabinie, włączając również schowki pod siedzeniami, chyba, że zostanie zastosowana obudowa zapobiegająca przeciekaniu cieczy (kwasu) do kabiny przy każdym przechyleniu pojazdu.

Oświetlenie

Każda część kabiny oraz stopnie wejściowe powinny być automatycznie oświetlane po otwarciu drzwi tej części kabiny. Powinna istnieć możliwość włączenia oświetlenia kabiny gdy drzwi są zamknięte.
Natężenie oświetlenia wewnątrz kabiny, mierzone na środku krawędzi zewnętrznej każdego siedziska (za wyjątkiem fotela kierowcy), nie powinno być mniejsze niż 30 lx.
Natężenie oświetlenia każdego stopnia wejściowego nie powinno być mniejsze niż 5 lx (mierzone na środku krawędzi zewnętrznej stopnia).
Wszystkie skrytki na zewnątrz kabiny powinny posiadać oświetlenie wewnętrzne, załączane i wyłączane przez otwarcie i zamknięcie drzwi skrytki.
W kabinie kierowcy powinien być zainstalowany wyłącznik do odcięcia zasilania oświetlenia skrytek.
Powinno być zainstalowane oświetlenie umożliwiające personelowi obsługę wyposażenia i bezpieczne poruszanie się w obszarze pracy przed skrytkami i na stanowiskach obsługi w warunkach słabej widoczności. Powinno być zapewnione oświetlenie minimum 5 lx w odległości 1 m od pojazdu na poziomie gruntu.
Wszystkie pomiary natężenia powinny być wykonywane w płaszczyźnie poziomej.

Urządzenia sterowania i kontroli

W kabinie kierowcy

Kabina powinna być wyposażona w następujące dodatkowe urządzenia kontrolne, wyraźnie widoczne z miejsca kierowcy i oznaczone za pomocą piktogramów zgodnych z ISO/DIS 10085 lub opisów:

• wskaźniki wizualne:

• • otwarcia drzwi skrytek i przedziałów sprzętowych, rozkładanych stopni, wyposażenia, które jest zamontowane na stałe, ale zwiększa normalne wymiary pojazdu, np. maszt oświetleniowy w pozycji wysuniętej,

• • włączonej blokady mechanizmu różnicowego,

• • włączonej przystawki dodatkowego odbioru mocy,

• • podłączenia do zewnętrznego źródła zasilania, gdy jest ono wymagane.
    

Dla samochodów w wersji terenowej, w kabinie powinno być umieszczone urządzenie wskazujące kąt pochylenia bocznego i podłużnego pojazdu. Urządzenie powinno mieć oznaczoną strefę niebezpieczną przechyłu dla warunków największego obciążenia pojazdu. Oznaczenie to powinno być wyraźne i czytelne dla kierowcy.

Na stanowiskach obsługi

Przyrządy sterownicze, kontrolne i ostrzegawcze dla danego urządzenia powinny być grupowane razem z zachowaniem następujących zasad:

• elementy najważniejsze powinny być umieszczone w strefach łatwo dostępnych i dobrze widocznych, awaryjne elementy sterownicze powinny być wyraźnie oddzielone i oznaczone,

• elementy sterownicze powinny być umieszczone w takiej kolejności, w jakiej są używane i w taki sposób, aby ręka operatora mogła przenosić się od jednego elementu do drugiego ruchem ciągłym i płynnym,

• należy dążyć do grupowania razem urządzeń, których działanie jest podporządkowane jakiejś funkcji nadrzędnej.

Panele (tablice) przyrządów powinny być całkowicie czytelne z miejsca obsługi i umieszczone tak blisko tego miejsca na ile to możliwe oraz znajdować się w strefach optymalnego widzenia, pokazanego na rysunku 3.

Oświetlenie paneli i wskaźników powinno być takie, aby były one czytelne z odległości 1 m w każdych warunkach widoczności.

Jeżeli na stanowisku znajduje się wyłącznik awaryjny, powinien on być umieszczony w łatwo dostępnym miejscu.

Instrumenty oraz przyrządy kontrolne wystawione na działanie warunków atmosferycznych lub w miejscach podatnych na uszkodzenia, powinny posiadać odpowiednią konstrukcję zabezpieczającą przed uszkodzeniem oraz przypadkowym (niezamierzonym) uruchomieniem.

Urządzenia kontrolno-sterownicze powinny być oznakowane za pomocą znormalizowanych symboli (piktogramów) wg ISO/DIS 10085 lub innymi opisami, jeśli symbole nie istnieją.

Strefy pionowego i poziomego pola widzenia

Rys. 3. Strefy pionowego i poziomego pola widzenia

Wyposażenie dodatkowe zamontowane na stałe w pojeździe (opcjonalne)

Wyposażenie dodatkowe zamontowane na stałe powinno być uzgodnione z zamawiającym.

Maszt oświetleniowy

Sterowanie masztem oraz reflektorami

Działanie masztu powinno odbywać się bez nagłych skoków podczas ruchu do góry i do dołu. Złożenie masztu powinno nastąpić bez konieczności ręcznego wspomagania. Przewody elektryczne zasilające reflektory nie powinny kolidować z ruchami teleskopów.

Wysokość rozłożonego masztu, mierzona od podłoża na którym stoi pojazd, do oprawy reflektorów ustawionych poziomo, powinna wynosić minimum 4,5 m dla samochodów klasy M i S (wg pkt. 1.2.2).
Sterowanie obrotem reflektorów wokół osi pionowej oraz zmianą ich kąta pochylenia powinno odbywać się z poziomu ziemi.

W czasie jazdy samochodem po nierównościach nie powinno następować samoczynne wysuwanie się masztu.

Stopień ochrony reflektorów masztu minimum IP 55 (wg PN-92/E-08106).

Sprzęt ratowniczo-gaśniczy przenośny

Sprzęt gaśniczy i ratowniczy znajdujący się na pojeździe powinien posiadać aktualny certyfikat wydany przez CNBOP, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 kwietnia 1998 r. w sprawie wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej, które mogą być wprowadzone do obrotu i stosowane wyłącznie na podstawie certyfikatu zgodności (Dz. U. Nr 55, poz. 362, z późniejszymi zmianami) oraz znak bezpieczeństwa „B” w przypadkach, gdzie jest on wymagany stosownymi przepisami.

Sprzęt posiadający ostrza powinien być składowany w takiej pozycji, aby po otwarciu skrytki dostępne były jego uchwyty lub rękojeści.

Powinna być zapewniona możliwość połączenia i poprawnej pracy urządzeń pracujących w zestawach (narzędzia hydrauliczne, pompy z wężami, inne). Należy zapewnić kompatybilność wtyczek i gniazd elektrycznych, łączników hydraulicznych i pneumatycznych oraz dostosować do współpracy ze sprzętem stosowanym w PSP.

Stopień ochrony wtyczek i gniazd przedłużaczy elektrycznych minimum IP 56.

Napisy ostrzegawcze, informacyjne, instrukcje obsługi znajdujące się na sprzęcie powinny być w języku polskim, natomiast użyte piktogramy - zgodne z ISO/DIS 10085.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE PARAMETRÓW TECHNICZNYCH

Wymiary gabarytowe samochodu

Samochód powinien odpowiadać przepisom zawartym w wymaganiach Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 1 kwietnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. Nr 44 z 1999 r., poz. 432) oraz wymaganiom minimalnym wg tabeli 4.
Kąty i prześwity powinny być zachowane przy obciążeniu pojazdu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1), natomiast wysokość – przy najbardziej niekorzystnych warunkach obciążenia.

Tabela 4. Wymiary zewnętrzne

Klasa	Klasa L (lekkie) 2 t < MMR ≤ 7,5 t			M (średnie) 7,5 t < MMR ≤ 14 t			S (ciężkie) MMR > 14 t
Kategoria	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa
Kąt natarcia α (st.)	≥13*	≥23	≥30	≥13	≥23	≥35	≥13	≥23	≥35
Kąt natarcia α (st.)	≥12	≥23	≥30	≥12	≥23	≥35	≥12	≥23	≥35
Kąt rampowy γ (st.)	-	≥18	≥25	-	≥18	≥30	-	≥18	≥30
Prześwit poza osiami d (mm)	≥150*	≥200	≥250	≥200	≥300	≥400	≥250	≥300	≥400
Prześwit pod osią h (mm	≥150*	≥180	≥200	≥200	≥250	≥300	≥200	≥280	≥300
Wysokość (mm)	≤2600** ≤3000	≤2600** ≤3000	≤2600** ≤3000	≤3200	≤3200	≤3200	≤3300	≤3500	≤3500
* Dla samochodów o całkowitej masie dopuszczalnej do 3,5 t obowiązują wartości podane przez producenta.  ** Dla samochodów o całkowitej masie dopuszczalnej do 3,5 t.

Zwrotność samochodu

Samochód przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1) powinien spełniać wymagania w zakresie zwrotności zawarte w tabeli 5.

Dynamika pojazdu

Samochód przy obciążeniu masą rzeczywistą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1) powinien spełniać wymagania w zakresie czasu przyspieszania na drodze 100 m i czasu przyspieszania do prędkości 65 km/h zawarte w tabeli 5.

Prędkość maksymalna

Samochód przy obciążeniu rzeczywistą masą całkowitą (MMR wg pkt. 1.2.1) powinien spełniać wymagania w zakresie uzyskania prędkości maksymalnej zawarte w tabeli 5.

Tabela 5. Dynamika jazdy i zwrotność pojazdu.

Klasa	Klasa L (lekkie) 2 t < MMR ≤ 7,5 t			M (średnie) 7,5 t < MMR ≤ 14 t			S (ciężkie) MMR > 14 t
Kategoria	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa	1 miejska	2 uteren-owiona	3 terenowa
Czas przyspieszania na drodze 100 m (s)	≤14	≤15	≤15	≤15	≤15	≤16	≤16	≤16	≤17≥35
Czas przyspieszania do V=65 km/h (s)	≤20	≤25	≤30	≤27	≤30	≤35	≤30	≤35	≤40
Prędkość maksymalna (km/h)	≥95	≥90	≥85	≥90	≥85	≥80	≥85	≥80	≥80
Max zewnętrzna obrysowa średni ca zawracania (m)	≤14*	≤14	≤15	≤17**	≤17**	≤17**	≤19**	≤19**	≤21**
Dla samochodów o całkowitej masie dopuszczalnej do 3,5 t obowiązują wartości podane przez producenta. Dla samochodów o większej liczbie osi niż dwie obowiązują wartości podane przez producenta.

Zdolność do "krzyżowania" osi

Podczas wjazdu i zjazdu z bloków ustawionych pod kołami po przekątnej, drzwi kabiny, skrytek, żaluzje i przewożone wyposażenie powinno pozostać zabezpieczone.

Gdy samochód ustawiony jest na blokach, powinna istnieć możliwość otwarcia drzwi kabiny, skrytek, żaluzji, wyjęcia sprzętu przenośnego i obsługi wyposażenia zamontowanego w samochodzie.

• Wysokości bloków:
  • dla samochodów uterenowionych 200 mm,
  • dla samochodów terenowych 250 mm.
    

Wymagania dla podwozia

Samochód powinien być wyposażony w zestaw narzędzi przewidzianych przez producenta podwozia.

Silnik

Jeżeli silnik samochodu jest stosowany do napędu urządzeń zamontowanych na stałe, to powinien on być zdolny do ciągłej pracy w czasie 4 godzin w normalnych warunkach pracy urządzeń, w czasie postoju pojazdu, bez uzupełniania cieczy chłodzącej i smarów. W tym czasie, w normalnej temperaturze eksploatacji, temperatura silnika i układu przeniesienia napędu nie powinny przekroczyć wartości określonych przez producenta.

Położenie wlotu powietrza do silnika powinno zapobiegać zasysaniu gorącego powietrza, np. jeżeli w pobliżu znajduje się obszar wydechu spalin oraz zapylonego powietrza, deszczu i śniegu.

Każdy pojazd powinien być wyposażony w urządzenie do pomiaru zużycia paliwa, posiadające co najmniej następujące funkcje pracy: pomiar zużycia całkowitego paliwa podczas jazdy i postoju, pomiar czasu pracy silnika. Zapis wartości w pamięci powinien być chroniony przed skasowaniem i/lub zmianą przez osoby niepowołane oraz w przypadku zaniku napięcia zasilania. Urządzenie powinno być odporne na czynniki atmosferyczne i zakłócenia występujące podczas eksploatacji. Dokładność pomiaru min 1%. ±

Układ napędowy

Samochody kategorii 2 i 3 powinny posiadać możliwość przekazywania napędu na wszystkie koła oraz blokady mechanizmów różnicowych międzykołowych i międzymostowych. Parametry przystawki dodatkowego odbioru mocy określone przez producenta, nie powinny być przekroczone, nawet gdy kilka urządzeń jest napędzanych jednocześnie.

Zawieszenie

Charakterystyka zawieszenia powinna być taka, aby mogło ono wytrzymywać stałe maksymalne dopuszczalne obciążenie bez uszkodzeń we wszystkich warunkach eksploatacji przewidzianych przez producenta.

Układ hamulcowy

Samochód wyposażony w pneumatyczny lub hydropneumatyczny mechanizm uruchamiający hamulce, powinien mieć konstrukcję, która zapewni możliwość bezpiecznego wyjazdu samochodu w ciągu 60 s od chwili uruchomienia silnika, po 12 godzinnym postoju bez uzupełniania zbiorników powietrza. Gdy holowana jest przyczepa, wyposażona również w hamulce pneumatyczne, czas wyjazdu może wynosić maksymalnie 120 s.

Jeżeli przez zamawiającego wymagane są krótsze czasy wyjazdu, wówczas mogą być stosowane systemy pomocnicze.

Ogumienie

Powinna istnieć możliwość wyposażenia wszystkich kół w różne typy ogumienia wymagane przez użytkownika (np. śnieżne, błotne, terenowe, uniwersalne itp.) zgodnie z zaleceniami producenta podwozia i wykonawcy zabudowy pożarniczej. Koła napędowe i kierowane powinny mieć możliwość zainstalowania urządzeń przeciwpoślizgowych np. łańcuchów.

Samochody kategorii 3 powinny być wyposażone w opony z bieżnikiem terenowym.

Wartości nominalne ciśnienia w ogumieniu powinny być trwale umieszczone nad kołami.

Zbiornik paliwa i zasięg samochodu

Pojemność zbiornika paliwa powinna zapewnić spełnienie ostrzejszego (surowszego) warunku z dwóch następujących:

• 300 km jazdy drogowej (pozamiejskiej),

• napędu wyposażenia przez 4 godziny w normalnych warunkach pracy urządzeń, jeżeli samochód jest wyposażony w sprzęt napędzany przez silnik pojazdu.
  

Wlew zbiornika paliwa samochodu powinien być przystosowany do współpracy ze standardowym sprzętem do napełniania (końcówki wlewowe dystrybutorów).

Korek wlewu paliwa powinien być przymocowany do pojazdu (zabezpieczony przed zgubieniem).

Hak holowniczy

Samochody stosowane do holowania przyczepy powinny być wyposażone w hak holowniczy, wg PN-76/S-47291 i PN-86/S-48020, posiadający homologację lub znak bezpieczeństwa.

Zaczepy do holowania awaryjnego

Wszystkie pojazdy powinny posiadać urządzenia (zaczepy) holownicze z przodu i z tyłu umożliwiające odholowanie pojazdu. Urządzenia te powinny mieć taką wytrzymałość, aby umożliwić holowanie po drodze pojazdu obciążonego maksymalną dopuszczalną masą całkowitą oraz wytrzymywać siłę zarówno ciągnącą jak i ściskającą.

Kabina

Wymiary przedziału załogi

Przedziały dla załogi wszystkich pojazdów powinny mieć wymiary zgodne z rys. 4, z wyjątkiem stanowisk operacyjnych (stanowisk obsługi sprzętu w samochodzie).

W zależności od ilości siedzeń, szerokość miejsca na wysokości łokci nie powinna być mniejsza niż:

• 550 mm - dla 1 miejsca,

• 1000 mm - dla 2 miejsc,

• 1400 mm - dla 3 miejsc,

• 1800 mm - dla 4 miejsc,

• 2200 mm - dla 5 miejsc.
  

Dla samochodów lekkich (klasa L) wymiary powyższe mogą być pomniejszone o 10 %.

Minimalna szerokość oparcia zajętego fotela, znajdującego się w rzędzie oddzielnych foteli, mierzona na wysokości łokci, powinna wynosić 400 mm - jeżeli w oparciach nie ma aparatów powietrznych oraz 450 mm – z aparatami powietrznymi.

Dla siedzenia zajętego odległość między siedziskiem a wewnętrzną stroną dachu kabiny nie może być mniejsza niż 1050 mm. Odległość ta może być zmniejszona do 950 mm za zgodą użytkownika.

Wymaganie dotyczące odległości między siedziskiem a wewnętrzną stroną dachu kabiny dotyczy również miejsca dla dowódcy.

Minimalne wymiary przedziału załogi

Rys 4. Minimalne wymiary przedziału załogi

Kabina przystosowana do przewożenia aparatów oddechowych

W uzgodnieniu z zamawiającym, w kabinie mogą być przewożone aparaty oddechowe.
Aparaty oddechowe nie powinny zajmować przestrzeni przeznaczonej dla załogi wewnątrz przedziału załogi wg rys. 4.

Liczba przewożonych aparatów oddechowych powinna być określona przez użytkownika.

Powinna istnieć możliwość uwolnienia (odblokowania mocowania) każdego aparatu indywidualnie.
Jeżeli wymagana jest przez użytkownika możliwość zakładania aparatów w czasie jazdy, mocowania powinny być wmontowane w oparcia siedzeń i skonstruowane tak, aby umożliwić zakładanie aparatów w pozycji siedzącej.

Siedzenia

Miejsce siedzące powinno być zapewnione dla każdego członka załogi wewnątrz kabiny.

Liczba miejsc siedzących powinna być określona przez użytkownika.

Siedzenia powinny być pokryte materiałem łatwym w utrzymaniu w czystości, nienasiąkliwym, odpornym na ścieranie i antypoślizgowym.

Drzwi kabiny

Drzwi powinny być tak skonstruowane, aby umożliwić odprowadzenie wody przedostającej się do ich wnętrza.

Drzwi na zawiasach, powinny być tak skonstruowane, aby otwierały się na co najmniej 75 st. dla samochodów klasy lekkiej (L) i co najmniej 80 st. dla wszystkich pozostałych pojazdów.

Drzwi maksymalnie otwarte powinny pozostawać w tej pozycji.

Drzwi kierowcy powinny być zamykane kluczem.

Jeśli inne drzwi wyposażone są w zamek, to powinny być otwierane tym samym kluczem.

Minimalne wymiary otworu drzwiowego, przy maksymalnie otwartych drzwiach, powinny być zgodne z rys. 5.

Minimalne wymiary otworu drzwiowego w przedziale załogi

Rys. 5. Minimalne wymiary otworu drzwiowego w przedziale załogi

Powierzchnia podłogi, ścian i drzwi, wykonanie oblachowania kabiny

Podłoga oraz powierzchnie drzwi i ścian do wysokości 100 mm nad powierzchnią podłogi powinny być wykonane z materiałów odpornych na ścieranie i korozję. Powierzchnie te powinny być łatwo zmywalne.

Na zewnętrznych poszyciach oblachowania kabiny dopuszcza się łagodne nierówności powierzchni do 2 mm w liczbie 2 na 1 m długości. Ponadto dopuszcza się miejscowe wgłębienia i wypukłości oblachowania powstałe podczas spawania, zgrzewania itp. nie większe niż 0,5 mm. Na tylnej ścianie dopuszcza się wypukłości i wklęśnięcia do 3 mm w liczbie 5 na długości 1 m. Miejscowe nierówności pochodzenia mechanicznego są niedopuszczalne.

Skrytki na sprzęt

Ogólnie

Skrytki powinny być wentylowane, zabezpieczone przed działaniem warunków atmosferycznych i powinny zapewniać odprowadzenie wody z ich wnętrza.

Drzwi skrytek, raz otwarte, powinny pozostawać w pozycji otwartej i nie powinny zatrzymywać (gromadzić) wody zarówno po zewnętrznej jak i wewnętrznej stronie.

Na zewnętrznych powierzchniach zabudowy sprzętowej dopuszcza się nierówności w postaci łagodnych wgłębień i wypukłości powstałych w czasie spawania i zgrzewania. Wielkość do 4 mm na długości 1 m. Miejscowe nierówności pochodzenia mechanicznego są niedopuszczalne.
Wewnątrz każdej skrytki powinien znajdować się spis sprzętu, wykonany w sposób czytelny i trwały.

Rozmieszczenie i mocowanie wyposażenia

Jeżeli na dachu pojazdu przewożone są drabiny, powinna istnieć możliwość zdjęcia każdej drabiny bez potrzeby wyjmowania jakiegokolwiek innego sprzętu. Sprzęt powinien być zabezpieczony przed uszkodzeniem oraz przewożony zgodnie z wytycznymi producenta wyrobu, zawartymi w instrukcji użytkowania.

Wyposażenie elektryczne

Alternator

Samochód powinien być wyposażony w alternator o mocy potrzebnej do zasilania instalacji elektrycznej pojazdu włącznie z urządzeniami sygnalizacji ostrzegawczej.

Moc wyjściowa alternatora nie powinna być jednak niższa od wartości podanej w tabeli 6.

Pomocnicze urządzenia elektryczne przeznaczone do ciągłego użytku mogą wykorzystywać zapas mocy oryginalnego alternatora samochodu lub być zasilane z dodatkowych źródeł (generatorów).

Tabela 6. Minimalna moc wyjściowa alternatora

Klasa samochodu	Nominalna moc alternatora [W]	Moc wyjściowa dla alternatora wyłączonego (nie
L (2 t < MMR ≤ 7,5 t)	1000	250
M (7,5 t < MMR ≤ 14 t)	1500	300
S (MMR > 14 t)	1500	300

Akumulatory

Pojemność akumulatora musi być odpowiednia do obciążenia elektrycznego instalacji kompletnego pojazdu, jednak nie mniejsza od wartości podanej w tabeli 7.

Gniazdo do ładowania akumulatorów powinno posiadać pokrywę ochronną, a konstrukcja powinna zabezpieczać przed odwrotną polaryzacją.

Gniazdo powinno być oznaczone tabliczką identyfikacyjną, na której podane są: napięcie ładowania i maksymalne dopuszczalne natężenie prądu.

Przedział (skrytka) akumulatorów powinien być wentylowany, zabezpieczony przed działaniem warunków atmosferycznych, a jego konstrukcja powinna zapewniać łatwy dostęp do akumulatora podczas kontroli i konserwacji.

Tabela 7. Minimalna pojemność akumulatora

Klasa samochodu	Minimalna pojemność [Ah]
L (2 t < MMR ≤ 7,5 t)	88
M (7,5 t < MMR ≤ 14 t)	115
S (MMR > 14 t)	135

Wyłącznik Głowny

Samochód powinien być wyposażony w główny wyłącznik, umożliwiający odłączenie akumulatora od wszystkich systemów elektrycznych (z wyjątkiem tych, które wymagają stałego zasilania).

Oświetlenie

Oświetlenie do czytania mapy powinno być zapewnione dla pozycji (miejsca) dowódcy w kabinie, o ile użytkownik nie ma innych wymagań.

Z przodu kabiny, po prawej stronie, powinien znajdować się uchwyt do mocowania reflektora pogorzeliskowego oraz gniazdo elektryczne do jego podłączenia.

Oznakowanie pojazdu, urządzenia sygnalizacyjno-ostrzgawcze, światła zewnętrzne

Wszystkie samochody powinny być malowane, oznakowane i wyposażone w urządzenia sygnalizacyjno-ostrzegawcze świetlne i dźwiękowe oraz powinny posiadać światła zewnętrzne zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami krajowymi, zawartymi w Dz. U. Nr 44 z 1999 r., poz. 432.

Środki łączności

Jeśli wymagane jest wyposażenie samochodu w środki łączności, np. radio, powinny być spełnione następujące warunki:

• odpowiednie zasilanie z zabezpieczeniem (bezpiecznikiem) i kostką przyłączeniową,

• jeśli wymagana jest zewnętrzna antena, powinna być ona zamontowana na powierzchni metalowej. Jeśli dach jest skonstruowany z materiałów niemetalowych, powinno być zapewnione alternatywnemiejsce montażu anteny. Miejsce to powinno być łatwo dostępne przy podłączeniu i konserwacji,

• wszystkie typy promieniowania, elektromagnetycznej interferencji i zakłóceń pochodzącychz instalacji samochodu włącznie z urządzeniami pomocniczymi powinny być ograniczonei stłumione, aby zapewnić poprawne funkcjonowanie środków łączności podczas normalnejpracy silnika i w czasie jazdy,

• odpowiednie "okablowanie" kabiny/podwozia (instalacja antenowa i zasilająca) zgodnie z wymaganiami odbiorcy.

Urządzenia sterowania i kontroli w kabinie kierowcy

Kabina kierowcy powinna być wyposażona przynajmniej w następujące urządzenia dodatkowe, z których każde musi być wyraźnie widoczne z miejsca kierowcy i o ile to możliwe oznaczone piktogramami wg ISO/DIS 10085:

• wskaźnik poziomu paliwa w zbiorniku,

• oznakowane wyłączniki systemu ogrzewania, odmrażania i zapobiegającego zaparowaniu szyb,

• oznaczone wyłączniki pracy wycieraczek i spryskiwaczy,

• sterowanie dźwiękowym sygnałem ostrzegawczym, co najmniej z miejsca kierowcy,

• sygnał dźwiękowy lub kontrolka świetlna informujące o pracy/stanie następujących urządzeń:

• układu chłodzenia silnika,

• układu smarowania silnika,

• sygnalizacji ostrzegawczej świetlnej (włączona),

• zewnętrznego reflektora dodatkowego, np. szperacza pogorzeliskowego (włączony).

Odporność na korozję

Konstrukcja

Konstrukcja i materiały powinny być tak dobrane, aby samochód był zabezpieczony przed działaniem korozji.
Konstrukcja powinna zabezpieczać przed gromadzeniem się wody, brudu i substancji korozyjnych, pomiędzy i wewnątrz elementów konstrukcyjnych.

Dobór materiałów na części współpracujące powinien zapobiegać powstawaniu korozji galwanicznej.

Podesty do chodzenia powinny być wykonane z materiałów odpornych na korozję bez pokrycia farbą oraz nie stwarzających niebezpieczeństwa poślizgu.

Jeśli materiały stosowane do konstrukcji profili zamkniętych są podatne na korozję, konieczne jest zabezpieczenie antykorozyjne tych powierzchni wewnętrznych, do których dostęp powinny zapewniać otwory technologiczne.

Powinna istnieć możliwość zabezpieczenia antykorozyjnego wszystkich powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych profili zamkniętych.

Zabezpieczenie powierzchni

Zabezpieczenie powierzchni powinno być wykonane zgodnie z instrukcją producenta środka zabezpieczającego. Wszystkie pokrycia zabezpieczające powinny być kompatybilne (nie reagujące ze sobą), gdy się ze sobą stykają.

WYMAGANIA – CZĘŚĆ 2. UKŁADY WODNE I WODNO-PIANOWE

PRZEDZIAŁ POMPY

Pompa pożarnicza wraz z układem wodnym lub wodno-pianowym powinna być umieszczona z tyłu pojazdu w obudowanym przedziale, zamykanym drzwiami żaluzjowymi lub uchylnymi (otwarcie i zamknięcie drzwi powinno być możliwe z poziomu gruntu). Drzwi powinny być wyposażone w zamek otwierany tym samym kluczem, co zamki drzwi pozostałych przedziałów i skrytek. Drzwi powinny być wyposażone w urządzenie zabezpieczające je przed samozamknięciem. Konstrukcja podłogi przedziału powinna umożliwiać odprowadzanie wody z jego wnętrza.

Ogrzewanie przedziału pompy

Przedział pompy powinien posiadać system ogrzewania niezależny od ogrzewania kabiny kierowcy i przedziału załogi, skutecznie zabezpieczający elementy układu wodnego lub wodno-pianowego przed zamarzaniem.

Instalacja elektryczna

Instalacja elektryczna, a przede wszystkim połączenia przewodów, powinny być zabezpieczone przed dostępem wody. Przewody i wiązki przewodów powinny być poprowadzone w taki sposób, aby uniemożliwić przypadkowe uszkodzenie (przerwanie obwodu) - niedopuszczalne jest stosowanie "swobodnie zwieszających się przewodów".

Urządzenia kontrolno-sterownicze w przedziale pompy

W przedziale autopompy powinny znajdować się co najmniej następujące urządzenia kontrolno sterownicze:

• manowakuometr podłączony po stronie ssawnej autopompy o zakresie –0,1 ÷ 1,5 MPa,

• manometr po stronie tłocznej autopompy o zakresie 0 ÷ 2,5 MPa (w przypadku pompy ze stopniem wysokiego ciśnienia dodatkowy manometr o zakresie odpowiednim do ciśnienia nominalnego stopnia wysokiego ciśnienia, przy czym górna granica zakresu pomiarowego powinna być o około 50% większa od ciśnienia nominalnego),

• wyłącznik silnika pojazdu,

• wskaźnik poziomu wody w zbiorniku samochodu,

• wskaźnik poziomu środka pianotwórczego w zbiorniku samochodu (o ile występuje),

• wskaźnik temperatury cieczy chłodzącej silnik,

Dodatkowo w przedziale autopompy może być umieszczony:

• licznik motogodzin,
• miernik prędkości obrotowej wału pompy,
• miernik prędkości obrotowej silnika,
• kontrolka włączenia pompy,
• wskaźnik ciśnienia oleju w silniku itp.

Ponadto w przedziale pompy powinien znajdować się schemat układu wodnego lub wodno-pianowego z oznaczeniem zaworów.

W przypadku umieszczenia w przedziale autopompy włącznika do uruchamiania silnika pojazdu, uruchomienie silnika powinno być możliwe tylko dla neutralnego położenia dźwigni zmiany biegów ("luz").

Wszystkie urządzenia kontrolno-sterownicze powinny być widoczne i dostępne z miejsca obsługi pompy (dotyczy to również sterowania dozownikiem i urządzeniem odpowietrzającym jeśli jest sterowane ręcznie).

Urządzenia sterowania i kontroli w miarę możliwości powinny być zgrupowane w jednym panelu.
Wszystkie urządzenia sterowania i kontroli powinny być oznaczone znormalizowanymi symbolami (piktogramami) lub inną tabliczką informacyjną, jeśli symbol nie istnieje.

Dźwignie wszystkich zaworów, w tym również zaworów odwadniających powinny być łatwo dostępne, a ich obsługa powinna być możliwa bez wchodzenia pod samochód.

Na życzenie zamawiającego można zainstalować na stanowisku obsługi pompy głośnik (z możliwością wyłączenia) podłączony do urządzenia łączności radiowej. Rodzaj okablowania do ww. instalacji powinien zostać uzgodniony przy zamówieniu.

W przypadku stosowania motopompy lub agregatu wysokociśnieniowego jako pompy pożarniczej w przedziale pompy muszą znajdować się co najmniej następujące urządzenia kontrolne:

• wskaźnik poziomu wody w zbiorniku samochodu,

• wskaźnik poziomu środka pianotwórczego w zbiorniku samochodu (o ile występuje).
  

Motopompa powinna być tak zamontowana w skrytce, aby było możliwe wyciągnięcie jej bez dodatkowych środków technicznych (z wyłączeniem kluczy do łączników – połączenie nasady ssawnej ze zbiornikiem wody i nasady tłocznej z linią szybkiego natarcia).

Oświetlenie

W przedziale autopompy powinno być zamontowane oświetlenie załączane automatycznie po otwarciu drzwi przedziału. Oświetlenie powinno zapewniać widoczność wszystkich elementów układu wodnego lub wodno-pianowego, które wymagają obsługi. Ponadto oświetlenie powinno zapewnić widoczność i czytelność urządzeń kontrolnych (wskaźników) z odległości 1m w każdych warunkach widoczności. Jeżeli jest to konieczne należy zastosować dodatkowe oświetlenie tablicy urządzeń kontrolno-sterowniczych, z włącznikiem w przedziale pompy, ale z automatycznie odłączanym zasilaniem po zamknięciu drzwi przedziału. W kabinie kierowcy powinien być zainstalowany główny wyłącznik oświetlenia skrytek

UKŁAD WODNY LUB WODNO-PIANOWY

Układ wodny lub wodno-pianowy wyposażony w autopompę powinien umożliwiać w zależności od potrzeb:

• podawanie wody dwoma nasadami 75 ze stopnia niskiego ciśnienia (w przypadku pompy o wydajności powyżej 2400 l/min - cztery nasady 75),

• podawanie wody za pomocą, co najmniej jednej linii szybkiego natarcia,

• podawanie wody z działka zamontowanego na dachu pojazdu (dotyczy samochodów wyposażonych w działko),

• podawanie wodnego roztworu środka pianotwórczego dwoma nasadami 75 ze stopnia niskiego ciśnienia (w przypadku pompy o wydajności powyżej 2400 l/min - cztery nasady 75) – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym,

• podawanie wodnego roztworu środka pianotwórczego za pomocą linii szybkiego natarcia – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym,

• podawanie wodnego roztworu środka pianotwórczego z działka zamontowanego na dachu pojazdu (dotyczy samochodów wyposażonych w działko) – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym,
• zasysanie wody z zewnętrznego zbiornika,
  
• pracę pompy przy zasilaniu ze zbiornika wody samochodu (przy czym konstrukcja układu powinna zapewniać parametry pracy pompy przynajmniej takie jak przy zasilaniu ze zbiornika zewnętrznego dla Hgs = 1,5 m),
  
• napełnianie zbiornika wody z hydrantu (1 nasada 75 dla zbiornika 2000 - 3000 dm3, 2 nasady 75 dla zbiornika o pojemności 3000 - 5000 dm3, dla większych pojemności zbiornika liczba i wielkość nasad do napełniania określona jest w wymaganiach szczegółowych dotyczących danego typu pojazdu.),
  
• napełnianie zbiornika wody za pomocą autopompy, z wydajnością nie mniejszą niż 800 dm3/min,
  
• zasysanie środka pianotwórczego ze zbiornika zewnętrznego – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym (nasada ssawna 52),
  
• pracę dozownika przy zasilaniu ze zbiornika samochodu – dotyczy samochodów z układem wodno- pianowym.
  

Ponadto konstrukcja układu wodno-pianowego powinna umożliwiać jego przepłukanie po użyciu środka pianotwórczego i w razie potrzeby jego całkowite odwodnienie.

Układ wodno-pianowy wyposażony w wysokociśnieniowy agregat gaśniczy (lekki samochód ratowniczo-gaśniczy) powinien umożliwiać:

• podawanie wody lub wodnego roztworu środka pianotwórczego za pomocą linii szybkiego natarcia,

• napełnianie zbiornika wody z hydrantu (1 nasada 75),

• zasysanie środka pianotwórczego ze zbiornika zewnętrznego lub zbiornika własnego samochodu (o ile został zamontowany),

• pracę pompy przy zasilaniu ze zbiornika wody samochodu.
  

Podstawowe wymagane elementy układu wodno-pianowego wyposażonego w autopompę:

• autopompa wraz z urządzeniem odpowietrzającym,

• linia szybkiego natarcia,

• zbiornik wody,

• dozownik środka pianotwórczego – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym,

• zbiornik środka pianotwórczego – dotyczy samochodów z układem wodno-pianowym,

• działko wodno-pianowe – opcjonalnie,

• instalacja zraszaczowa – opcjonalnie.
  

W przypadku gdy jako pompę pożarniczą stosuje się motopompę M8/8 lub M16/8 (lekkie samochody ratowniczo-gaśnicze) podstawowymi elementami układu są:

• motopompa,

• zbiornik wody,

• niskociśnieniowa linia szybkiego natarcia.
  

W przypadku gdy jako pompę pożarniczą stosuje się wysokociśnieniowy agregat gaśniczy (lekkie samochody ratowniczo-gaśnicze) podstawowymi elementami układu są:

• agregat gaśniczy,

• zbiornik wody.
  

Wszystkie elementy układu wodnego powinny być odporne na korozyjne działanie wody wodociągowej oraz powinny spełniać wymagania dotyczące ciśnienia nominalnego.

Wszystkie elementy układu wodno-pianowego powinny być odporne na działanie dopuszczonych do stosowania środków pianotwórczych i modyfikatorów oraz powinny spełniać wymagania dotyczące ciśnienia nominalnego.

Wysokość wlotów ssawnych i tłocznych od podłoża (podestu) nie powinny przekraczać 1500 mm (w przypadku stosowania motopompy – 1700 mm). W przypadku gdy wysokość ta przekracza 500 mm wyloty te powinny być pochylone pod kątem 10 ÷ 30o do poziomu. Nasady tłoczne i ssawne powinny być zabezpieczone przed zamarzaniem. Konstrukcja układu musi zapewniać łatwy dostęp do nasad i swobodną ich obsługę przy użyciu kluczy do łączników. Nasady tłoczne powinny być umiejscowione po bokach pojazdu, za tylną osią (nie dotyczy motopompy).

Urządzenia odcinające (zawory) sterowane elektrycznie bądź pneumatycznie dodatkowo muszą posiadać możliwość sterowania ręcznego.

Wszystkie nasady i pokrywy nasad w układzie wodnym lub wodno-pianowym powinny być wykonane zgodnie z PN-91/M-51038 Nasady i PN-91/M-51024 Pokrywy nasad.

W przypadku stosowania urządzenia do utrzymywania stałego ciśnienia tłoczenia, konstrukcja urządzenia powinna zapewniać automatyczne przełączenie na pracę ręczną w razie awarii i sygnalizację stanu awarii (dot. urządzeń sprzęgniętych z pompą wtryskową silnika pojazdu). Przy czym jako awarięwodno-pianowym, np. pęknięcie węża tłocznego.

Układ wodny lub wodno-pianowy powinien zachowywać szczelność podczas próby ssania na sucho - maksymalny spadek podciśnienia w czasie 1 minuty nie może przekraczać 0,01 MPa.

Autopompa

Autopompa powinna posiadać parametry min.:
1) A 8/8 (lekki samochód ratowniczo-gaśniczy)

• Qmin = 800 l/min dla n = nn , Hgs = 1,5m i Hu = 0,8 MPa,

• Qmin = 400 l/min dla n = nn , Hgs = 7,5m i Hu = 0,8 MPa,

2) A 16/8 (średni samochód ratowniczo-gaśniczy)

• Qmin = 1600 l/min dla n = nn , Hgs = 1,5m i Hu = 0,8 MPa,

• Qmin = 800 l/min dla n = nn , Hgs = 7,5m i Hu = 0,8 MPa,

3) A 24/8 (ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy)

• Qmin = 2400 dm3/min dla n = nn , Hgs = 1,5m i Hu = 0,8 MPa,

• Qmin = 1200 dm3/min dla n = nn , Hgs = 7,5m i Hu = 0,8 MPa.

Pozostałe wymagania wg PN-75/M-44090 (dotyczy stopnia niskiego ciśnienia).

Autopompa powinna być wyposażona w zawór odwadniający, umożliwiający jej całkowite odwodnienie, w jeden lub dwa wloty ssawne 110 (w zależności od wydajności nominalnej, 800 do 2400 dm3/min - jeden wlot, 2400 do 4000 dm3/min - dwa wloty) i odpowiednio dwa lub cztery wyloty tłoczne 75. Dla autopomp o większej wydajności minimalna ilość nasad tłocznych i ssawnych określona jest w wymaganiach szczegółowych dotyczących danego typu pojazdu. Na wlocie ssawnym pompy powinno być zainstalowane sito o wielkości oczek mniejszej niż przekrój okna wirnika pompy. Sito powinno zabezpieczać pompę przed przedostawaniem się zanieczyszczeń zarówno przy ssaniu z zewnątrz jak i ze zbiornika samochodu. Autopompa powinna być wyposażona w urządzenie odpowietrzające.

Dla stopnia wysokiego ciśnienia pompy parametry nominalne powinny wynosić min.:
Qmin = 200 dm3/min dla n = nn i Hmt = 4,0 MPa.

W przypadku gdy autopompa wymaga kontroli poziomu oleju i jego uzupełniania, pompa powinna być wyposażona we wskaźnik poziomu oleju. Powinien on być widoczny z miejsca obsługi autpopmpy.

Urządzenie odpowietrzające

Urządzenie odpowietrzające powinno umożliwić uzyskanie podciśnienia min. 0,085 MPa w zamkniętym i szczelnym układzie wodno-pianowym oraz zassanie wody z głębokości Hgs =1,5m w czasie do 30s, Hgs =7,5m w czasie do 60s.

Dopuszcza się stosowanie urządzeń odpowietrzających załączanych ręcznie lub automatycznie. Urządzenie odpowietrzające może być napędzane z wału pompy za pośrednictwem przekładni lub posiadać własny napęd (silnik elektryczny).

W przypadku gdy urządzenie odpowietrzające wymaga kontroli poziomu oleju i jego uzupełniania, wskaźnik poziomu oleju powinien być widoczny z miejsca obsługi pompy.

Linia szybkiego natarcia

Linia szybkiego natarcia powinna umożliwiać podawanie wody lub piany z prądownicy szybkiego natarcia bez względu na stopień rozwinięcia linii (wąż o stałym przekroju – półsztywny). Zwijadło powinno posiadać regulowany hamulec bębna i korbę umożliwiającą zwijanie węża (dopuszcza się inne dodatkowe rozwiązania napędu bębna). Musi być zapewniona możliwość rozwijania i zwijania linii szybkiego natarcia ręcznie.
Wąż linii szybkiego natarcia powinien mieć długość co najmniej 30 m dla niskiego ciśnienia i 60 m dla linii szybkiego natarcia wysokiego ciśnienia. Wąż powinien być zakończony prądownicą, umożliwiającą podawanie zwartego i rozproszonego strumienia wody oraz piany.

Wydajność prądownicy wysokociśnieniowej powinna wynosić 80 do 150 dm3/min, a niskociśnieniowej 100 lub 200 dm3/min. Wąż powinien nawijać się na bęben zwijadła bez załamań i zagnieceń.

Straty ciśnienia w linii szybkiego natarcia (dla linii zwiniętej) nie powinny przekraczać 50 % przy nominalnym ciśnieniu autopompy i przy pełnym otwarciu prądownicy.

Konstrukcja zwijadła linii szybkiego natarcia powinna umożliwiać rozwinięcie linii przez jednego obsługującego.

Zwijadło powinno być umieszczone w tylnej, prawej skrytce pojazdu (nie dotyczy agregatu wysokociśnieniowego).

Elementy zwijadła szybkiego natarcia (prądownica, hamulec, korba do zwijania, zawór, inne urządzenia sterujące) powinny znajdować się na wysokości 700 ÷ 1600 mm od podłoża lub podestu i głębokości nie większej niż 300 mm od bocznej powierzchni zabudowy.

Zbiornik wody

Zbiornik wody samochodu powinien być wykonany z materiału odpornego na korozję.

Zbiornik powinien być wyposażony w "falochrony" oraz właz rewizyjny, umożliwiający kontrolę stanu technicznego i konserwację zbiornika. Wymiary włazu rewizyjnego (średnica min 450 mm, w przypadku włazu o kształcie prostokątnym – krótszy bok min 450 mm).

Wylot zbiornika do pompy powinien być wyposażony w sito. Wloty do napełniania zbiornika z hydrantu powinny mieć zabezpieczać przed swobodnym wypływem wody ze zbiornika tymi wlotami (np. zawór zwrotny).

Wlot do napełniania powinien być wyposażony w zawór odcinający oraz sito. Zawór powinien być tak usytuowany, aby z miejsca jego obsługi (lub z pobliża) widoczny był wskaźnik poziomu wody w zbiorniku. Wymaganie to nie dotyczy układu napełniania z automatycznym zaworem odcinającym wlot przy napełnieniu zbiornika w 80%. W tym przypadku musi być możliwość ręcznego przesterowania zaworu odcinającego w celu dopełnienia zbiornika. Konstrukcja wlotu do napełniania powinna umożliwiać napełnianie zbiornika z wydajnością min. 800 dm3/min.

Konstrukcja i mocowanie zbiornika powinny zabezpieczać go przed uszkodzeniem podczas normalnej eksploatacji (napełnianie, opróżnianie, jazda).

Zbiornik powinien być wyposażony w urządzenie przelewowe zabezpieczające przed uszkodzeniem zbiornika podczas napełniania. Konstrukcja urządzenia przelewowego powinna być taka, aby wyciek wody podczas badania stateczności bocznej pojazdu nie przekraczał 1% pojemności użytkowej.

W najniżej położonym punkcie zbiornika powinien być zainstalowany zawór do grawitacyjnego opróżniania zbiornika oraz zamykany otwór umożliwiający usuwanie osadów i zanieczyszczeń podczas okresowego płukania zbiornika. Sterowanie tym zaworem powinno być możliwe bez wchodzenia pod samochód.
Na życzenie zamawiającego zbiornik może być wyposażony w instalację grzewczą. W tym przypadku należy przewidzieć łatwo dostępne podłączenie zasilania do instalacji (z sygnalizacją podłączenia w kabinie kierowcy – świetlną i dźwiękową), odporne na działanie wody. Moc instalacji grzewczej powinna wynosić co najmniej 2000 W przy napięciu zasilania 220 V. Instalacja powinna umożliwiać regulację temperatury za pomocą termostatu.

Dozownik środka pianotwórczego (układ wodno-pianowy)

Dozownik powinien umożliwiać uzyskiwanie stężeń 3,5 % i 7% lub 3% i 6% wodnego roztworu środka pianotwórczego dla wartości natężeń przepływu określonych w PN-87/M-51156 pkt. 3.2
Tolerancja uzyskiwanych stężeń powinna odpowiadać wymaganiom PN-87/M-51156 pkt.3.1 tj. ± 0,5 %. Dopuszcza się stosowanie dozowników o regulacji ręcznej lub automatycznej. W przypadku regulacji ręcznej, konstrukcja dozownika (wskaźnik i skala) powinna umożliwiać precyzyjne ustawienie żądanej pozycji i powtarzalność tych ustawień.

Dozownik powinien być tak dobrany, aby umożliwiać uzyskiwanie wymaganych stężeń w pełnym zakresie wydajności pompy.

Zbiornik środka pianotwórczego (układ wodno-pianowy)

Zbiornik środka pianotwórczego powinien być wykonany z materiału odpornego na działanie dopuszczonych do stosowania środków pianotwórczych i modyfikatorów. W górnej części zbiornika powinien znajdować się zamykany wlew do napełniania zbiornika z dachu pojazdu.

Pojemność zbiornika środka pianotwórczego powinna wynosić min. 10% pojemności zbiornika wody.
W najniżej położonym punkcie zbiornika powinien być zainstalowany zawór do grawitacyjnego opróżniania zbiornika (z możliwością podłączenia wężyka). Sterowanie tym zaworem powinno być możliwe bez wchodzenia pod samochód.

Konstrukcja zbiornika powinna zapewniać bezpieczną eksploatację.

Działko wodno-pianowe (opcjonalnie)

Działko wodno-pianowe powinno być zamontowane na dachu pojazdu.

Wielkość działka dla średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego – DWP 16, dla ciężkiego min. DWP 24 (wydajność powinna dobrana w taki sposób, aby nie była większa od wydajności nominalnej pompy zasilającej działko).

Zakres obrotu działka w płaszczyźnie poziomej powinien wynosić min. 240o, a w płaszczyźnie pionowej - od kąta ujemnego limitowanego obrysem pojazdu do min. 75o.

Przy podstawie działka powinien być zamontowany zawór odcinający.

W korpusie działka powinien być zamontowany manometr.

Pozostałe parametry działka powinny spełniać wymagania PN-91/M-51270.

W przypadku możliwości wykorzystywania działka w czasie jazdy konieczne jest zapewnienie łączności (interkom) pomiędzy kierowcą i obsługującym działko.

W przypadku zdalnego sterowania działka, w kabinie kierowcy powinna być zapewniona sygnalizacja wizualna i/lub dźwiękowa gdy działko nie jest ustawione w pozycji transportowej.

Stanowisko obsługi działka oraz dojście do stanowiska musi posiadać oświetlenie nie oślepiające, bez wystających elementów, załączane ze stanowiska obsługi pompy.

Motopompa pożarnicza (opcjonalnie)

W przypadku stosowania jako pompy pożarniczej motopompy M8/8 lub M16/8 (lekkie samochody ratowniczo-gaśnicze lub jako wyposażenie dodatkowe w samochodach średnich i ciężkich) motopompy te muszą spełniać wymagania PN-75/M-44090 z wyłączeniem pkt. 3.12, 3.13, 3.14, 3.15 i 3.23.

Wysokociśnieniowy agregat gaśniczy lub pompa wysokociśnieniowa napędzana z silnika pojazdu (opcjonalnie)

Wysokociśnieniowy agregat gaśniczy powinien charakteryzować się następującymi parametrami technicznymi:

• wydajność: 80 do 150 dm3/min przy ciśnieniu 3,5 do 4,0 MPa,

Pompa powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniem przy pracy z zanieczyszczoną wodą. Ponadto pompa powinna być wyposażona w reduktor ciśnienia, który umożliwia regulację ciśnienia tłoczenia i jednocześnie zabezpiecza przed wzrostem ciśnienia po stronie tłocznej powyżej wartości dopuszczalnej, np. w przypadku zamknięcia zaworu prądownicy. Reduktor powinien zabezpieczać pompę przed przegrzaniem w przypadku pracy bez odprowadzania wody (zamknięty zawór prądownicy).

Czas pracy ciągłej agregatu bez uzupełniania paliwa powinien być nie krótszy niż 30 min.

Agregat powinien być wyposażony w zwijadło z wężem o stałym przekroju o długości 60 m. Wąż powinien być zakończony wysokociśnieniową prądownicą wodno-pianową (o wydajności min. 75 dm3) umożliwiającą podawanie wodnych strumieni zwartych i rozproszonych oraz strumienia piany ciężkiej. Pozostałe wymagania dotyczące linii szybkiego natarcia wg pkt. 2.3 niniejszego opracowania.

Agregat wysokociśnieniowy powinien być wyposażony w dozownik środka pianotwórczego umożliwiający wytworzenie roztworu wodnego środka pianotwórczego o stężeniach 3 i 6 %. Dopuszcza się stosowanie dozowników o regulacji ręcznej lub automatycznej. W przypadku regulacji ręcznej, konstrukcja dozownika (wskaźnik i skala) powinna umożliwiać precyzyjne ustawienie żądanej pozycji i powtarzalność tych ustawień.

Dozownik powinien być tak dobrany, aby umożliwiać uzyskiwanie wymaganych stężeń w pełnym zakresie wydajności pompy.

Instalacja zraszaczowa

W przypadku stosowania instalacji zraszaczowej do ograniczenia stref skażeń lub do celów gaśniczych (dotyczy pojazdów, w których możliwa jest praca pompy pożarniczej podczas jazdy), instalacja powinna być wyposażona w min 4 zraszacze o wydajności 50÷100 dm3/min przy ciśnieniu 8 bar. Dwa zraszacze powinny być umieszczone przed przednią osią, dwa zraszacze po bokach pojazdu. Zraszacze powinny być ustawione w taki sposób, aby pole zraszania obejmowało pas przed kabiną o szerokości min 6 m oraz pasy po bokach pojazdu, na całej jego długości.

Instalacja powinna być wyposażona w zawory odcinające (jeden dla zraszaczy przed przednią osią, drugi dla zraszaczy bocznych), uruchamiane z kabiny kierowcy. Instalacja powinna być skonstruowana w taki sposób, aby jej odwodnienie było możliwe po otwarciu zaworów odcinających.

URZĄDZENIA KONTROLI PRACY AUTOPOMPY W KABINIE KIEROWCY

W przypadku stosowania działka wodno-pianowego lub dla samochodów, w których zakłada się podawanie wody lub piany podczas ruchu pojazdu (np. samochody do gaszenia pożarów lasu), w kabinie kierowcy powinny znajdować się co najmniej następujące urządzenia kontroli pracy pompy:

• manometr (dodatkowy manometr dla stopnia wysokiego ciśnienia),

• wskaźnik poziomu wody w zbiorniku,

• wskaźnik poziomu środka pianotwórczego.

WYMAGANIA DODATKOWE

Instrukcja użytkowania

Instrukcja użytkowania opracowana w języku polskim powinna być dołączona do samochodu.

Zawartość instrukcji powinna zawierać przynajmniej:

• informacje dotyczące transportu, obsługi i magazynowania samochodu:

• warunki magazynowania samochodu i wyposażenia zamontowanego na stałe,

• wymiary, masy i położenie środka ciężkości,

• wskazówki dot. obsługi (np. rysunki z podaniem punktów mocowania, podnoszeniai przenoszenia sprzętu),

• informacje dotyczące warunków eksploatacji:

• ekstremalne dopuszczalne warunki otoczenia (temperatury, wilgotność, drgania,promieniowanie elektromagnetyczne),

• instrukcja podłączenia samochodu do zewnętrznego źródła zasilania (ze szczególnymuwzględnieniem zabezpieczenia przed nadmiernym prądem ładowania),

• jeśli to konieczne, zalecenia dotyczące środków bezpieczeństwa, które mogą być podjęteprzez użytkownika (urządzenia zabezpieczające, bezpieczne odległości, sygnalizacja itp.),

• informacje dotyczące właściwości i bezpieczeństwa pojazdu

• szczegółowy opis samochodu, osprzętu, urządzeń zabezpieczających,

• obszerne informacje o zakresie zastosowań, do których samochód jest przeznaczony,wskazując jednocześnie na niedopuszczalne sposoby użytkowania,

• wykresy, rysunki (szczególnie schematy przedstawiające bezpieczną obsługę),

• dane dotyczące wyposażenia elektrycznego.

• informacje dotyczące użytkowania pojazdu

• opis manualnego sterowania (uruchamiania),

• instrukcje dotyczące rozwinięcia sprzętu specjalistycznego i jego rozmieszczenia,

• środki i metody wyłączania (szczególnie wyłączania awaryjnego silnika, prądu itp.)

• informacje o zagrożeniach, które nie mogą być wyeliminowane przez zabezpieczeniastosowane przez producenta,

• informacje o szczególnych zagrożeniach, które mogą być spowodowane

• rozmieszczeniem wyposażenia, użyciem poszczególnych urządzeń i o specjalnych środkach ochronnych, które powinny być stosowane,

• informacje o niedozwolonych zastosowaniach,

• instrukcje dotyczące awarii, ich lokalizacji, usuwania i ponownego uruchomienia po naprawie,

• instrukcje dotyczące konserwacji

• kontrola normalna (codzienna) i cykliczna,

• instrukcje dotyczące zabiegów konserwacyjnych, które mogą być przeprowadzaneprzez osoby przeszkolone (serwis producenta),

• informacje dotyczące zabiegów konserwacyjnych i napraw (wymiana części itp.)które mogą być przeprowadzone przez użytkownika,

• rysunki i schematy umożliwiające personelowi racjonalne wykonywanie prac konserwacyjnych (szczególnie - lokalizacja uszkodzeń).

Na podstawie: "Wymagania ogólne dla samochodów ratowniczo-gaśniczych" - 2002